Dit bizarre mannetje is de somatosensoriële homunculus. Ons lichaam wordt in onze hersenen gerepresenteerd, en de relatieve grootte van die representatie zegt ons iets over hoeveel informatie uit de verschillende lichaamsdelen komen. Je ziet dat het mannetje een heel erg grote mond en tong heeft, en heel grote handen. Dat lijkt logisch, want die zijn heel gevoelig.
Hoewel niet zo groot als de handen, zijn de voeten ook behoorlijk buiten proportie bij de homunculus. Dat betekent dat ons zenuwstelsel gemaakt is om veel aandacht te besteden aan de informatie die uit onze voeten komt. Dat lijkt weeral logisch, omdat de voeten het contactpunt zijn tussen ons lichaam en de grond, met de omgeving.
Trouwens, er zit behoorlijk wat plasticiteit in het zenuwstelsel. Een deel van de neurogene bedrading in aangeboren, genetisch, maar een ander deel is afhankelijk van de input in het zenuwstelsel, dus van wat je doet met je lichaam. Vandaar het belang van blote voeten voor kinderen. Maar ook voor volwassenen, want deze representatie wordt continu up-to-date gebracht, door de informatie die voortdurend binnenkomt.
Normaal vertelt ons lichaam zichzelf iets zoals dit: “ok, we hebben onze voet op de grond gezet en gaan wandelen (of lopen), laten we alle mechanismen in gang zetten om dit zo veilig en efficiënt mogelijk te doen.”
Wat gebeurt er nu als je stevige schoenen draagt? Dan is de informatie die je voeten versturen drastisch gewijzigd: veel minder dan en behoorlijk verschillend van ideaal. Je hele lichaam moet zich letterlijk staande zien te houden met een stuk minder en andere informatie. En aangezien ons zenuwstelsel draait op de input, is de output hierdoor op zijn minst sub-optimaal. Het is soms zelfs zo dat hoe meer schokdemping er is, hoe harder we onze voet neerzetten, om toch nog voldoende info vanuit de voet te krijgen!
Een ander gevolg, weliswaar iets meer speculatief, is dat je centraal zenuwstelsel de schoenen bedreigend vindt. Zeker als de schoenen erg nauw aansluiten en de voorvoet en de tenen samenpersen. Je ‘geknelde’ voeten versturen bij elke stap die je zet de boodschap: ‘probleem, probleem, probleem’. Je zenuwstelsel gaat in een beveiligingsmodus. Deze is zinvol en efficiënt in een acute situatie (bv. enkelverzwikking), maar helemaal niet interessant op de lange termijn. Bedreiging zorgt voor spanning en niet mechanisch efficiënt bewegen, wat zich kan uiten in klachten.
Groet,
Pieter